معرفی کامل انواع زبان های برنامه نویسی

می‌دانید داستان از کجا شروع شد؟ می‌پرسید کدام داستان؟ منظورمان همان داستان تکراری « انتخاب بهترین زبان برنامه نویسی » است. نگویید این سوال شما نیست که باور نمی‌کنیم! آمارهای جهانی نشان می‌دهند از هر 10 نفر 5/9 نفر به دنبال جواب این سوال هستند. پس بگذارید برایتان بگوییم داستان از کجا شروع شد.

قصه درست از همان روزی شروع شد که خیلی‌ها علاقه‌مند شدند که بروند دنبال یکی از پردرآمدترین شغل‌های دنیا، یعنی برنامه نویسی. حتماً می‌دانید برنامه نویسی از آن مهارت‌هایی است که اغلب کسب‌وکارها به آن احتیاج دارند. برای همین است که نمی‌شود هیچ برنامه نویس بیکاری پیدا کرد، مگر اینکه خودش نخواهد کار کند! چون از اداره‌های دولتی گرفته تا شرکت‌های خصوصی حداقل یک جا برای یک برنامه‌نویس‌ خالی است.

اما مسئله‌ی همیشگیِ کسانی که قصد دارند وارد این حوزه شوند، انتخاب یک زبان برنامه نویسی مناسب است. اگر شما هم چنین دغدغه‌ای دارید، پس با این مقاله همراه ما باشید تا بعد از معرفی زبان های برنامه نویسی، راه انتخاب بهترینشان را به شما نشان دهیم.

زبان برنامه نویسی برای ویندوز، وب یا موبایل؟ مساله این است!

باید بگوییم که به تعداد آدم‌ها، زبان هست برای برنامه نویسی! حالا نه اینقدر زیاد اما انصافاً تعدادشان خیلی زیاد است. البته تمام این زبان‌ها به چهار گروهِ زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. زبانهای برنامه نویسی ویندوزی
2. زبانهای برنامه نویسی تحت وب
3. زبانهای برنامه نویسی برای اپلیکیشن موبایل
4. زبانهای برنامه نویسی چند منظوره

پیش از آنکه بخواهید بهترین زبان برنامه نویسی را انتخاب کنید باید تصمیم بگیرید که به کدام حوزه علاقه دارید. اگر دلتان می‌خواهد بدانید در هر کدام از این حوزه‌ها چه خبر است ما در ادامه‌ی مقاله برایتان خواهیم گفت.

زبان برنامه نویسی برای ویندوز

زبان‌هایی که فقط پنجره‌ها (ویندوز) حرفشان را می‌فهمند به زبان‌هایی که برای ایجاد برنامه‌های تحت ویندوز مورد استفاده قرار می‌گیرند، زبان برنامه نویسی ویندوزی (دسکتاپی) گفته می‌شود. در واقع برنامه‌هایی که با استفاده از این زبان‌ها نوشته می‌شوند تنها روی سیستم‌عامل ویندوز قابل اجرا هستند. زبان‌های زیر پرکاربردتربن زبان‌های این دسته هستند:

• سی (C) • سی پلاس پلاس (C++) • سی شارپ (C#) • جاوا (Java) • پایتون (Python) • دلفی (Delphi) • فاکس پرو (Fox Pro) • ویژوال بیسیک (Visual Basic) • پرل (Perl) • روبی (Ruby) • گو یا گولنگ (Golang/ Go)

زبان برنامه نویسی تحت وب

چگونه به زبان مرورگرها حرف بزنیم؟ اگر بخواهید برای مرورگرها برنامه‌ای طراحی کنید (مثل فرم‌های ثبت‌نام آنلاین) باید یکی از زبان‌های برنامه نویسی تحت وب را یاد بگیرید. البته باید بدانید زبان‌های تحت وب هم به دو دسته‌ی سمت کاربر (Front-End) و سمت سرور (Back-End) تقسیم می‌شوند.

زبان‌های برنامه نویسی سمت کاربر

• HTML • CSS • جاوا اسکریپت (Javascript) • جی کوئری (jQuery)

زبانهای برنامه نویسی سمت سرور

• ASP.NET • PHP • Ruby • Java • Python • Golang

زبان برنامه نویسی موبایلی کدامند؟

اگر دوست دارید برای موبایل (تحت سیستم‌عامل اندروید یا IOS)، اپلیکیشن طراحی کنید، پس باید یکی از زبان‌های زیر را یاد بگیرید. • سی شارپ • پایتون • جاوا • سویفت • روبی • جاوا اسکریپت • پرل • Objective-C

زبان برنامه نویسی چند منظوره

اگر به لیست زبان‌هایی که تا الان نام بردیم دقت کرده باشید، متوجه تکرار چند اسم خواهید شد. به این‌ها زبان‌های برنامه نویسی چندمنظوره (General- Purpose Language) گفته می‌شود. یعنی شما با یادگیری یکی از این زبان‌ها می‌توانید هم برای پلتفرم‌های مختلف (ویندور، وب، اندروید و iOS) برنامه طراحی کنید. زبان‌های زیر در این دسته قرار می‌گیرند. • سی • سی پلاس پلاس • سی شارپ • پایتون • روبی • جاوا • گو • اسکالا (Scala)

پرکاربردترین زبانهای برنامه‌نویسی چند منظوره

پایتون، مار محبوب دنیای برنامه نویسی

لازم نیست از اسم پایتون بترسید چون این یکی نیشتان نمی‌زند. در دنیای برنامه نویسی، پایتون یک زبان چندمنظوره، کاربردی، سطح بالا (High Level) و در عین حال ساده است. به همین خاطر برای خیلی از تازه‌واردهای دنیای برنامه نویسی پایتون زبان جذابی است. چون با یادگیری این زبان خیلی زود می‌توانند کدنویسی را شروع کنند. شاید بپرسید: زبان سطح بالا یعنی چه؟ هرچه یک زبان برنامه نویسی به زبان ماشین نزدیک‌تر باشد، دراین‌صورت یک زبان سطح پایین محسوب می‌شود اما زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا به زبان انسان نزدیک‌تر و در نتیجه قابل‌فهم‌تر هستند. بنابراین یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین به مراتب سخت‌تر است.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ مثل گوگل، یوتیوب، فیسبوک، ناسا، یاهو، دراپ باکس و بسیاری دیگر برای توسعه‌ی سایتشان از زبان اسکریپتی و متن‌بازِ پایتون استفاده می‌کنند. پایتون یک زبان شیء‌گرا است که در زمینه‌های متنوعی مثل تحلیل داده‌ها، توسعه‌ی هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، توسعه وب، خودکارسازی سامانه، واسط‌های برنامه‌نویسی و … کاربرد دارد. البته قسمت ترسناکش اینجاست که پایتون به‌عنوان یکی از بهترین ابزارهای هک هم شناخته می‌شود. شاید بپرسید: شی‌گرایی یعنی چه؟ شی‌گرایی یا Object Orient Programming (OOP) یک روش کدنویسی است که موجودیت‌های مختلف نرم‌افزار را به صورت شیء (Object) تعریف می‌کند. این یعنی برنامه‌نویس به جای سروکله زدن با توابع و متغیر، مستقیماً با اشیا کار می‌کند.

جاوا، یک فنجان قهوه با طعم کد

جاوا یکی دیگر از زبان‌های چندمنظوره است، یک زبان قدرتمند با ساختاری کاملاً استاندارد. جالب است بدانید که جیمز گاسلینگ و همکارانش، جاوا را با شعار «Write once, Run anywhere» طراحی کرده‌اند. یعنی شما با یک بار کدنویسی می‌توانید برنامه‌تان را روی هر پلتفرمی اجرا کنید. چراکه این زبان شیء‌گرا به ویژگی ماشین مجازی جاوا (JVM) مجهز است. بنابراین فرقی نمی‌کندکه هدفتان نوشتن برنامه برای موبایل باشد یا توسعه‌ی بک‌اند، درهرصورت جاوا کارتان را راه می‌اندازد. اگر به آمار انجمن برنامه‌نویسان TIOBE نگاه کنید، می‌بیند که در بین محبوب‌ترین زبان‌ های برنامه نویسی، جاوا در جایگاه رتبه اول نشسته است. عجیب هم نیست، جاوا برای اول شدن دلایل کمی ندارد که مهم‌ترینشان یادگیری آسان، قابل حمل بودن و مقاوم بودن است.

سی و سی پلاس پلاس، خانواده‌ی پیشکسوت برنامه‌نویسی

زبان C یکی از قدرتمندترین اعضای دنیای برنامه‌نویسی است. قدرت و محبوبیت این زبان باعث شد که مهندسین به فکر بیفتند و زبان‌های جدیدی برپایه‌ی زبان C ایجاد کنند. به‌این‌ترتیب در سال 1980، سی پلاس پلاس (C++) به عنوان فرزند خانواده‌ی C پا به عرصه‌ی IT گذاشت و در سال 2000 هم با تولد سی شارپ (# C)، این خانواده نوه‌دار شد.

زبان C یک زبان چندمنظوره و سطح میانی است. سی، زبان کوچکی است و کلمات کلیدی محدودی دارد. از طرف دیگر زبانی ساخت‌یافته، دستوری، منعطف و قابل حمل است. باید بدانید مهم‌ترین ویژگی‌هایی که زبان C++ را از C متمایز می‌کند، یکی ساختار شی‌گرایی و دیگری استفاده از کلاس است. علاوه بر این، زبان C++بیشتر نزدیک به زبان سطح بالاست. با سی شارپ، نوه‌ی خانواده‌ی سی آشنا شوید C# یک زبان چندمنظوره و شی‌گراست. اولین بار شرکت مایکروسافت این زبان کاربردی را وارد دنیای برنامه‌نویس‌ها کرد. زبانی که سال به سال و نسخه به نسخه به‌روز می‌شود و قابلیت‌های جدیدی پیدا می‌کند. بی دلیل نیست که در فهرست انجمن TIOB، زبان سی شارپ توانسته در بین این همه زبان برنامه نویسی رتبه چهارم را به دست بیاورد. C# یک زبان سطح بالاست که برای شروع آموزش برنامه نویسی سی شارپ انتخاب بسیار مناسبی است. چون زبانی قدرتمند، فراگیر و کاربردی است که یادگیری‌اش نسبتاً آسان است. به همین خاطر می‌توانید به کمکش خیلی زود کدنویسی را شروع کنید.

جاوا اسکریپت، زبان همه فن حریف برنامه‌نویسی

جاوااسکریپت یک زبان تفسیری و سطح بالا است که اولین بار توسط شرکت netscape و با نام Livescript به جمع زبان‌های برنامه نویسی پیوست. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های یادگیری جاوااسکریپت این است که به راحتی می‌توانید از کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های قدرتمندی مثل Nodejs، React، React Native و Electron استفاده کنید. چراکه همه‌ی این فریم‌ورک‌های قدرتمند مبتنی بر زبان جاوا اسکریپت هستند. علاوه بر این اگر به زبان‌های نشانه‌گذاری HTML و CSS مسلط شوید مطمئناً یادگیری جاوااسکریپت برایتان ساده‌تر خواهد شد. قدرت و کاربردهای فراوان جاوا اسکریپت، این زبان را به یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی تبدیل کرده است. شاید بپرسید: آیا جاوا و جاوا اسکریپت شباهتی با هم دارند؟ این تشابه اسمی ممکن است خیلی‌ها را به اشتباه بیاندازد. اما باید بدانید که این دو زبان کاملاً متفاوت هستند و جز تشابه اسمی، از نظر مفهومی و ساختاری‌ هیچ شباهتی به هم ندارند.

گو(Go)، سگ آبی محبوب برنامه‌نویس‌ها

گو یک زبان چندمنظوره، متن باز، شی‌گرا و سطح پایین است. خوب است بدانید که کلمه‌ی گولنگ (Golang) از عبارت Go Language گرفته شده است اما دوروبری‌ها ترجیح می‌دهند این زبان را «گو» صدای بزنند. شما هم می‌توانید به همین اسم صدایش کنید. این زبان برنامه نویسی در سال 2009 به صورت آزمایشی و در سال 2012 به طور رسمی توسط گوگل به دنیا معرفی شد. یک زبان مدرن که برای پاسخگویی به نیازهای روز برنامه‌نویس‌ها طراحی شده است.

برای اینکه بهتر این زبان را بشناسید باید بگوییم که زبان Go، قدرت و سرعت زبان C و سادگی پایتون را با هم ترکیب کرده است و به‌این‌ترتیب توانسته طیف وسیعی از اپلیکیشن‌ها را پوشش دهد. گو همچنین قدرت بالایی در زمینه‌ی علوم داده‌ای (Data science) دارد و فریم‌ورک‌های زیادی مثل Beego و Revel را در اختیار برنامه‌نویس‌ها قرار می‌دهد. بسیاری از شرکت‌های بزرگ مثل گوگل، یوتیوب، BBC، Soundcloud، Feedbbks، Airbrake و بسیاری دیگر برای توسعه‌ی سیستم‌های بک‌اند از این زبان متن‌باز استفاده می‌کنند. البته علاوه بر توسعه‌ی بک‌اند، گو در زمینه‌ی وب، سرور و شبکه هم کارایی دارد.

به عنوان مثال، بازاریاب‌ها می‌توانند برای ساخت صفحات لندینگ پیج خود زبان‌های برنامه نویسی حوزه Front-End را بیاموزند تا حداقل بدانند که په چیزی امکان‌پذیر و چه چه چیزی غیر ممکن است و بتوانند با حداقل دخالت تیم مهندسی، تغییرات موردنظر را انجام دهند. یا اگر در یک شرکت نرم‌افزاری مشغول کار هستید، برای درک نحوه تولید و عملکرد محصول خود نیاز به یادگیری یکی از زبان‌های برنامه نویسی خواهید داشت.

R به زبان مهندس‌ها حرف می‌زند

در این قسمت می‌خواهیم درباره‌ی یک زبان برنامه نویسی متفاوت به نام R صحبت کنیم. از این زبان متن باز معمولاً برای تحلیل داده‌ها و انجام محاسبات آماری مثل مدل‌سازی خطی و غیرخطی، رده‌بندی، خوشه‌بندی، آزمون‌های کلاسیک آماری و … استفاده می‌شود.

R حتی در ترسیم نقشه و نمودار و همین‌طور نمایش گرافیکی داده‌های آماری توانمند است. برای همین هم در بین مهندسین آمار و دانشمندان علوم داده حسابی محبوب شده و از سایر رقبایش مثل SPSS، MATLAB و SAS جلو زده است. این زبان برنامه نویسی محیط ساده‌ای دارد و روی سیستم‌عامل‌های مختلفی مثل لینوکس، ویندوز و مک قابل اجراست. جالب اینجاست که در محیط R می‌توانید کدهای زبان C، C++، Visual Basic و Fortran را هم فراخوانی کنید. R از فریم‌ورک‌های چندمنظوره‌ی متنوعی هم پشتیبانی می‌کند.

سوئیفت(Swift) پرنده‌ی چابک سرزمین برنامه‌نویسی

در سال 2014، شرکت اپل در کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان اپل (WWDC) از یک زبان اختصاصی به نام سوئیفت Swift رونمایی کرد. هدف شرکت اپل این بود که توسعه‌ی watchOS، iOS و tvOS ساده‌تر، با نگارش کوتاه‌تر و با امنیت بیشتری نسبت به زبان Objective-C انجام شود. تا الان هم زبانِ متن باز سوئیفت به‌عنوان یکی از امن‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی شناخته می‌شود. جالب اینکه زبان برنامه نویسی سوئیفت از زبان‌های پایتون، روبی، Haskell، RUST، Objective-C، C# و CLU و خیلی‌های دیگر الهام گرفته شده است! چیزی مثل یک عصاره! ازآنجاکه محصولات اپل روزبه‌روز با اقبال بیشتری روبه‌رو می‌شوند، بنابراین بنظر نمی‌رسد کسی از یادگیری زبان سوئیفت پشیمان شود. اگر در زمینه‌ی طراحی وب تجربه داشته باشید یادگیری این زبان برایتان بسیار ساده خواهد بود.

پی اچ پی فیل دنیای برنامه نویسی را بشناسید

php یک زبان اسکریپت‌نویسی قدرتمند و متن‌باز است که هدف اصلی‌اش طراحی وب‌سایت‌های دینامیک (پویا) است. تا الان هم به یکی از محبوب‌ترین زبان های برنامه ‌نویسی تحت وب تبدیل شده است. این زبان برنامه نویسیِ سمت سرور ویژگی‌های جذابی برای برنامه‌نویسان دارد؛ ویژگی‌های مثل شیء‌گرایی، رایگان بودن، انعطاف‌پذیری، مقیاس‌پذیری. شاید بپرسید: زبان اسکریپ نویسی چیست؟ زبان اسکریپت‌نویسی یا پردازه‌نویسی نوعی زبان است که برای نوشتن پردازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پردازه‌ها هم برنامه‌های کوچکی‌ هستند که وظایف طولانی و یا وظایف کوتاه و پراستفاده را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. به همین خاطر از زبان اسکریپت‌نویسی معمولاً برای انجام عملیات پرتکرار و روتین کاربرد دارد. پی اچ پی از فریم‌ورک‌های قدرتمندی مثل لاراول (Laravel) و سیمفونی (Symphony) پشتیبانی می‌کند. مهم‌تر اینکه نزدیک به 80% از بازار وب در دستان php قرار گرفته است. از طرف دیگر یکی از پرکاربردترین سیستم این روزها یعنی سیستم مدیریت محتوای وردپرس، مبتنی بر زبان php است. بنابراین اگر به دنبال فرصتی هستید تا در عرصه‌ی طراحی وب خودی نشان دهید، توصیه می‌کنیم یادگیری زبان پی اچ پی را از دست ندهید.

درصورتی که سوال ها و ابهامات شما در این مقاله پاسخ داده نشد، میتوانید با گذاشتن کامنت جواب خود را از ما در اسرع وقت دریافت کنید.